Câu chuyện trừ điểm lái xe vi phạm ở Úc

Đội CSGT Bến Thành kiểm tra và xử lý một trường hợp vi phạm tốc độ khi qua hầm vượt sông Sài Gòn - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Hệ thống tính điểm của Úc thường là 12 điểm, nhưng cụ thể thế nào thì mỗi bang khác nhau. Chẳng hạn ở bang New South Wales, số điểm này là 13 cho người có bằng lái đầy đủ, 14 cho người có bằng lái chuyên nghiệp nhưng chỉ 7 và 4 đối với người có bằng lái tập sự. Ở bang Victoria, điểm tối đa là 12.

Bạn sẽ bắt đầu từ 0 và mỗi lỗi vi phạm sẽ cộng dần vào mức điểm trần. Khi vi phạm luật giao thông, ngoài tiền phạt, tùy theo lỗi, bạn sẽ bị tính điểm. Tùy loại bằng lái của bạn, nếu trong vòng 1 năm hoặc 3 năm đã xài đến mức điểm trần, bạn sẽ bị treo bằng. Sau khoảng thời gian 3 năm, điểm sẽ được bỏ qua.

Khi cảnh sát kiểm tra, họ sẽ ghi nhận số điểm của bạn trong vòng 3 năm 4 tháng vì tính luôn khoảng thời gian có thể có kháng cáo, hoặc các lỗi vi phạm chưa đóng. Hệ thống tính điểm này là một cách để răn đe mọi người không chạy ẩu. Luật giao thông ở các bang của Úc rất chi tiết và nghiêm khắc với mức phạt nặng người vi phạm.

Chẳng hạn, một quy định tôi thấy rất đáng học tập là vượt đèn vàng được coi là phạm luật nếu cảnh sát cho rằng bạn có đủ thời gian để dừng lại một cách an toàn.

Ông Amdrew Carmichael - Ảnh: NVCC

Do mức phạt về điểm và về tiền khá cao ở các bang nên người Úc cảm thấy việc tuân thủ luật lệ, các biển chỉ dẫn hoặc hành động lịch sự trên đường như cảm ơn người nhường đường, không bấm còi xe... là lựa chọn tốt nhất cho mình.

Mất bằng lái xe là một tổn thất lớn và hậu quả lâu dài hơn chúng ta tưởng. Bạn có thể mất cả việc làm nếu bạn phụ thuộc vào chiếc xe để đến nơi làm việc. Bạn không thể chở con cái đi học, bạn có thể phải hủy cả kế hoạch đi nghỉ lễ. Nói chung, sinh hoạt và thu nhập của chúng ta có thể bị đảo lộn.

Thái độ tuân thủ luật giao thông phụ thuộc vào quy định của luật pháp nhưng sống ở Việt Nam nhiều năm, tôi cho rằng tuân thủ luật giao thông ở Việt Nam không nghiêm. Trừ khi cảnh sát giao thông có mặt, hình thức phạt nguội chưa phổ biến nên người dân có cơ hội là "thoải mái" vi phạm luật giao thông.

Dù là cách tính điểm như ở Úc và nhiều nước đang áp dụng hay cách hiện tại của Việt Nam, mục tiêu chúng ta mong muốn là mọi người tham gia giao thông phải tôn trọng luật, lái xe an toàn để giảm thiểu các vụ tai nạn. Trách nhiệm của chính quyền là đảm bảo đường sá an toàn, không lồi lõm, thông thoáng cho người tham gia giao thông.

Hãy giáo dục người sẽ lấy bằng lái xe về loại phương tiện họ lái, về trách nhiệm, những nghĩa vụ đi kèm. Dạy lái xe thật kỹ, quá trình thử thách cấp bằng lái dài, những mức phạt cao giúp mỗi người hiểu rằng mất bằng lái xe khiến họ khổ sở ra sao.

Khi người dân không còn tâm lý vì cái lợi trước mắt (vượt đèn đỏ, leo lên lề đường để đi nhanh hơn, bấm còi lớn để giành đường...) hoặc thương lượng với pháp luật, khi lực lượng cảnh sát làm đúng trách nhiệm, bổn phận của mình, tôi tin giao thông Việt Nam sẽ trật tự hơn.

Áp dụng luật trừ điểm ở Việt Nam cần linh hoạt

Ông Tony Patey - Ảnh: NVCC

Ở Canada chúng tôi sử dụng hệ thống cộng điểm lũy tiến cho các lỗi vi phạm của tài xế, mặc dù không phải là hệ thống trừ dần từ một số điểm ban đầu - 12 điểm - mà Việt Nam đang nói đến nhưng về cơ bản có lẽ là giống nhau.

Quy định và mức xử phạt các lỗi vi phạm luật giao thông của mỗi tỉnh bang có khác nhau. Ví dụ ở Ontario, từ 2-8 điểm bạn sẽ bị cảnh cáo nhưng với người mới có bằng lái, bạn sẽ bị cảnh cáo trong vòng từ 2-5 điểm. Từ 9-14 điểm, bạn có nguy cơ bị đình chỉ bằng lái. Tuy nhiên, ở giai đoạn này, bạn có cơ hội gặp nhà chức trách để thảo luận. Tại cuộc gặp này, bạn sẽ chứng minh tại sao mình không đáng bị tước bằng lái. Nếu không đến cuộc gặp, bạn sẽ mất bằng lái vĩnh viễn.

Bạn phải đóng phí 50 đôla Canada để sắp xếp cuộc gặp. Trường hợp không đóng tiền hoặc hẹn mà không đến, bạn cũng bị đình chỉ bằng lái. Có thể thấy nhà chức trách cho rằng việc đến thảo luận về các lỗi vi phạm là quan trọng vì cuộc gặp này có tính chất nhắc nhở bạn.

Lỗi bị trừ nhiều điểm nhất ở Ontario, 7 điểm, là không ở lại hiện trường vụ tai nạn hoặc không dừng xe khi có hiệu lệnh của cảnh sát giao thông. Các mức còn lại từ 2 đến 6 điểm áp dụng với lỗi đua xe, lái xe ẩu, chạy quá tốc độ, không nhường đường cho xe chở học sinh...

Nói chung, hệ thống tính điểm nhằm nhắc nhở những người đã vi phạm luật giao thông nên cẩn thận hơn nữa khi lái xe, nếu không họ có thể bị mất bằng lái. Nói chung, cách này được người dân ủng hộ. Tuy nhiên, ở Việt Nam do đặc thù văn hóa, điều kiện kinh tế... khác biệt nên giới chức trách cần cân nhắc nhiều yếu tố trước khi áp dụng. Đặc biệt khi thực thi cần phải linh động, linh hoạt để người vi phạm cảm thấy tâm phục khẩu phục khi bị trừ điểm.

TONY PATEY (người Canada) - HỒNG VÂN ghi