Đại biểu đề nghị cân nhắc thời điểm thu phí xe vào nội đô

Đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng việc thu phí xe vào nội đô để điều hòa giữa lựa chọn lợi ích cá nhân và lợi ích công cộng - Ảnh: Quochoi.vn

Trao đổi với báo chí sáng 30-10 bên hành lang Quốc hội, đại biểu Hoàng Văn Cường - phó hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân - cho rằng các đô thị lớn đang chịu áp lực khi hạ tầng quá tải, việc đưa ra cơ chế thu phí là hợp lý.

Tuy vậy, ông Cường cho rằng việc thực hiện cần trong bối cảnh phù hợp, gắn với phát triển thêm hệ thống giao thông công cộng để tạo ra nhiều lựa chọn cho người dân. Đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nặng tới doanh nghiệp và người dân, thì "chưa nên nghĩ đến triển khai ngay ở thời điểm này, ít nhất để nền kinh tế phục hồi".

"Lâu dài cần phải thực hiện cùng với thu phí xe cá nhân thì phát triển hệ thống xe công cộng" - đại biểu Cường bày tỏ và cho rằng hiện nay quỹ đất giao thông đô thị của Việt Nam đang thấp, kể cả đường giao thông, đặc biệt giao thông tĩnh nên cần phải đầu tư để mở rộng.

Đại biểu Cường dẫn chứng Hàn Quốc có kinh nghiệm khi ô tô đi trong nội đô thì phải đóng một khoản tiền, mua trái phiếu để cùng tham gia đầu tư xây dựng đường tàu điện ngầm. Việc này là phù hợp bởi đây là phương thức huy động nguồn lực để mở rộng đầu tư cho các không gian giao thông công cộng.

Giải thích thêm, đại biểu Cường cho rằng cơ chế thu phí xe cá nhân sẽ giải quyết mâu thuẫn về lợi ích trong việc sử dụng xe công cộng và xe cá nhân. Bởi với những trường hợp sử dụng xe cá nhân có thể ảnh hưởng đến vận hành của xe công cộng nên người sử dụng xe cá nhân cần đóng góp để nâng cấp hạ tầng công cộng.

Về mức giá, đại biểu Cường cũng đề nghị cần nghiên cứu kỹ, tính toán được chi phí lợi ích của việc sử dụng xe cá nhân với xe công cộng, so sánh mức giá. Cơ sở để tính giá dịch vụ phải phụ thuộc vào chi phí lợi ích mang lại. 

Về lộ trình thực hiện, ông Cường cho rằng đi kèm thu phí phải phát triển các hệ thống công cộng, như với Hà Nội đưa ra lộ trình là năm 2025, cần tính toán, đánh giá xem có phù hợp với thực tế phát triển hệ thống hạ tầng công cộng hiện nay, như việc hoàn thiện các tuyến đường sắt đô thị, hệ thống xe buýt kết nối đường sắt, trục giao thông chính.

Về lo ngại việc áp dụng mức thu phí có thể khiến người dân tập trung vào nội đô, đại biểu Cường cho hay chúng ta đang bàn đến vấn đề xây dựng các đô thị vệ tinh kết nối với trung tâm. Do đó, để đô thị vệ tinh phát triển được phụ thuộc rất lớn vào kết nối hạ tầng giữa đô thị trung tâm với đô thị vệ tinh.

"Nếu chúng ta phát triển hệ thống metro đi từ trung tâm Hà Nội lên Hòa Lạc thì người dân lên khu vực Hòa Lạc sinh sống, nên giãn dân không phụ thuộc vào chuyện chúng ta đánh thuế, chuyện thu phí ô tô mà phụ thuộc rất lớn vào kết nối hệ thống giao thông chính, trục công cộng. Còn nếu chúng ta chỉ dựa vào xe cá nhân thì không bao giờ tạo ra được các đô thị vệ tinh" - đại biểu Cường nêu quan điểm. 

Theo đó, ông nhấn mạnh việc đánh thuế không phải thu tiền xe cá nhân mà điều hòa giữa lựa chọn lợi ích cá nhân và lợi ích công cộng, khi hạn chế lợi ích cá nhân thì xe công cộng phát triển tốt hơn, đại đa số mọi người được hưởng thụ tốt hơn.

N.AN