Hầm Hải Vân - chuyện chưa kể đào con hầm dài nhất VN - Kỳ 4: Xe bon bon xuyên lòng núi Hải Vân

Bà con chạy xe máy từ miền Nam về quê “tránh dịch” được tạo điều kiện qua hầm Hải Vân 2 hôm 6-10 - Ảnh: THÁI BÁ DŨNG

Từ phía Đà Nẵng, xe đi vào tuyến đường dẫn hai làn chạy cùng chiều, tốc độ cho phép lên đến 80km/h, được phép chạy vượt, rất thông thoáng. Tương tự, khi xe tiến vào hầm Hải Vân 2, dù xe cộ khá đông, chúng tôi vẫn bon bon ở tốc độ tối đa cho phép (70km/h) trên con hầm hai làn cùng chiều.

Nhiều thay đổi

Đến đoạn gặp xe chạy chậm phía trước, thấy an toàn, chúng tôi bật đèn chuyển làn để vượt. Chạy suốt tuyến dài hơn 12km (đường dẫn phía nam hơn 4,3km, hầm gần 6,3km và đường dẫn phía bắc khoảng 1,4km) hết hơn 10 phút, sự rút ngắn thời gian ngoài mong đợi so với trước. 

Không chỉ chạy nhanh trên đường hầm khá thông thoáng, điều dễ cảm nhận khi chạy xe trong hầm hai làn cùng chiều chính là cảm giác an toàn nhờ vào đèn chiếu sáng hơn, tiếng ồn của xe cộ ít hơn, đặc biệt là khói bụi ít hơn hẳn...

Còn nhớ từ đầu năm trở về trước, khi hầm Hải Vân 2 chưa đưa vào hoạt động, việc chạy xe hai chiều ngược xuôi trong cùng ống hầm Hải Vân 1 khiến tài xế lắm lúc rất mệt mỏi... Tốc độ qua hầm lúc ấy tối thiểu 40km/h và tối đa 70km/h, toàn tuyến dài hơn 12km xe không được phép vượt. 

Cảnh nhiều xe tải, xe chở hàng cứ chạy ì ạch 30-40km/h khiến tình trạng hàng đoàn xe nối đuôi nhau diễn ra thường xuyên. Xe qua toàn tuyến thường khoảng 20-30 phút, trường hợp sự cố hay tai nạn trong hầm thì mất hàng giờ là chuyện thường.

Tại thị trấn Lăng Cô phía bắc Hải Vân, chúng tôi gặp tài xế Nguyễn Văn Trung lái xe quá khổ vừa qua hầm. 

"Xe quá khổ như này trước đây phải chạy đèo, nay được linh động cho chạy qua hầm, dù tốn phí nhưng vừa nhanh vừa an toàn, thay vì đi đường đèo vừa mệt, mất thời gian lại rất nguy hiểm" - Trung nói. 

Trước đây, xe rộng từ 3,2m trở lên không được phép qua hầm. Đến nay, đơn vị quản lý hầm đã linh động cho xe khổ lớn hơn qua hầm với điều kiện báo trước để trung tâm theo dõi thường xuyên hoặc bố trí xe dẫn đường và xe khóa đuôi cảnh báo... 

Ngoài ra, xe cao tối đa 4,75m cũng được phép qua hầm thay vì 4,5m như trước đây, và xe chở súc vật cũng được linh động qua hầm với điều kiện làm sạch và phủ bạt kín...

Sự linh động chưa có tiền lệ

Làm việc với chúng tôi, ông Võ Ngọc Trung - phó tổng giám đốc Công ty cổ phần đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (DII) - kể câu chuyện được hỗ trợ bà con từ miền Nam về quê "tránh dịch" mấy tháng trước. Đó là lần dành riêng hầm Hải Vân 2 này cho bà con chạy xe máy qua hầm. 

Trên hành trình cả ngàn cây số chạy xe máy rất mệt mỏi, đèo Hải Vân trở thành chướng ngại rất lớn khiến hàng ngàn bà con mắc kẹt ở phía nam đèo.

Ông Trung nhớ như in cảnh hàng trăm người và xe máy đang dừng lại chờ đợi ở đường dẫn phía nam hầm. Khoảng 19h ngày 6-10, nhận điện thoại của lãnh đạo tập đoàn về việc tạo điều kiện cho bà con chạy xe máy qua hầm, ông cùng thuộc cấp soát xét, lên phương án rồi tiếp tục bàn bạc với các ngành liên quan như công an, y tế... 

Tất cả xe cộ và không khí nhiễm khói bụi được đẩy ra khỏi hầm, nồng độ khí CO và tốc độ gió được kiểm soát đạt chuẩn, cùng với các phương án phân đoạn, dẫn đường, cứu thương, cứu hỏa... 

21h30 hôm ấy, đoàn khoảng 250 xe máy với chừng 500 người kèm theo bao nhiêu đồ đạc lỉnh kỉnh được xe cảnh sát dẫn qua hầm an toàn...

Kết thúc đợt cao điểm bà con về "tránh dịch", từ ngày 6 đến 18-10, đã có 45 đoàn gồm khoảng 4.300 xe máy (với gần 8.000 người) được DII tạo điều kiện chạy qua hầm an toàn. Cùng với đó, gần 1.700 xe máy khác (gần 3.000 người) được DII cho xe trung chuyển qua hầm miễn phí... 

"Về mặt kỹ thuật thì không ai cho phép hàng trăm xe máy qua hầm Hải Vân như thế. Nhưng khi dịch giã cao điểm, bà con trong điều kiện chạy xe đường dài mỏi mệt, lãnh đạo công ty hạ quyết tâm và cân nhắc rất kỹ lưỡng phương án. Thật mừng là đã phục vụ bà con qua hầm an toàn" - ông Võ Ngọc Trung nói.

Tất cả mọi thông số, động tĩnh trong hầm Hải Vân và đường dẫn đều được kiểm soát chặt từ “tổng hành dinh” - Ảnh: THÁI LỘC

Vào "tổng hành dinh"

Chúng tôi được người quản lý dẫn vào trung tâm điều hành hầm Hải Vân ngay phía nam hầm. Bức tường lớn trước mặt là các hệ thống màn hình thể hiện tất cả hình ảnh diễn ra trong hầm, đồng thời là các thông số gió, bụi, ánh sáng. Ở giữa là người điều hành chung, hai bên là các nhóm kiểm soát, vận hành các hệ thống giao thông, quạt gió, điện, thông tin liên lạc... 

Tất cả động tĩnh từ hình ảnh cho đến các thông số đều được quan sát, nắm bắt ngay để điều hành tức thì các đội cứu hộ, cứu nạn, phòng cháy chữa cháy, an ninh đường hầm, cứu thương và duy tu bảo dưỡng...

Trước đây, khi xe chạy hai chiều đối ngược trong hầm Hải Vân 1, việc thông gió song hành hai hệ thống dọc và đứng. Thông gió dọc: 23 quạt phản lực thổi gió từ phía bắc vào nam. Còn thông gió đứng: mỗi một giây quạt phản lực từ sườn núi Hải Vân cung cấp vào khu vực giữa hầm 130m3 khí sạch mát và một hệ thống khác hút lượng khí bụi nóng bẩn tương tự thải ra ngoài, nhằm đảm bảo tầm nhìn lẫn oxy cho việc thở và động cơ đốt trong của xe cộ. 

Cùng với đó là các trạm lọc bụi tĩnh điện hoạt động liên tục.

Hiện nay, theo ông Trung, việc vận hành liên hầm khai thác tối đa "hiệu ứng pittông": gió lưu thông theo chiều xe chạy của mỗi hầm. Hệ thống quạt phản lực cùng với xe chạy đẩy không khí nhiễm khói bụi ra khỏi hầm. Chấm dứt hoạt động của các trạm lọc bụi tĩnh điện, bỏ hẳn hệ thống cấp xả khí từ đỉnh đèo, từ 23 quạt phản lực xuống còn 8 quạt... Nhờ vậy mà tình trạng ô nhiễm khói bụi và tiếng ồn trong hầm giảm hẳn. 

Cùng với đó, hệ thống đèn led được thay cho đèn sợi đốt, hệ thống camera tích hợp nhiều tính năng có độ phân giải cao và lưu trữ lâu hơn thay cho loại công nghệ cũ, hệ thống biển báo điện tử được nâng cấp, xe cứu thương và cứu hộ đặc chủng thường trực hai đầu hầm...

"Từ khi đưa hầm Hải Vân 2 vào khai thác, việc vận hành liên hầm đã thể hiện rất nhiều điểm ưu việt: giao thông thông thoáng, không còn hiện tượng ùn tắc trong hầm và đường dẫn, không xảy ra va chạm liên hoàn khi kéo đoàn do cấm vượt, không xảy ra tai nạn đối đầu, giảm hơn 57% điện năng tiêu thụ" - ông Võ Ngọc Trung chia sẻ.

Đơn vị quản lý hầm Hải Vân cho biết kể từ ngày vận hành liên hầm 1-2-2021, hầu hết các chỉ số liên quan đến mất an toàn đều giảm, trong khi tốc độ xe cộ bình quân qua hầm lại tăng, rút ngắn thời gian xuống còn 40%.

Từ ngày 1-2 đến 9-12 có 2.276.170 lượt xe qua hầm; cùng kỳ năm trước là 2.535.475, giảm 10,2%. So với cùng kỳ: có 9 vụ tai nạn, va quệt trên toàn tuyến, giảm hơn phân nửa so với 21 vụ; 924 vụ dừng xe do bị hỏng trong hầm, giảm hơn 17% so với 1.119 vụ. Không còn vụ cháy trong hầm so với 5 vụ trước đây.

Không còn trường hợp xe chạy dưới 30km/h gây ùn tắc so với 1.129 vụ năm trước. Quan trọng nhất là thời gian bình quân qua hầm còn 6 phút, chỉ bằng 40% so với 15 phút vào năm ngoái và lượng điện tiêu thụ mỗi ngày chỉ còn 15MW, so với 35MW trước đây...

Hàng chục cây số hầm đường bộ xuyên núi và hàng trăm cây số hầm thủy điện do người Việt đào thành công. Các chuyên gia cho rằng đã đến lúc nhắm đến các dự án hầm "dài hơi" hơn, hiện đại hơn...

Kỳ cuối: Tương lai hầm Việt

THÁI LỘC