Hàng trăm ngàn tỉ đồng quỹ bảo hiểm xã hội được sử dụng thế nào?

Mỗi năm lãi hàng chục ngàn tỉ đồng nhưng vẫn lo vỡ quỹ bảo hiểm - Ảnh: HOÀNG LỘC

Một năm thu lãi trên 42.700 tỉ đồng

Kết quả kiểm toán quỹ bảo hiểm xã hội năm 2018 vừa được Kiểm toán Nhà nước công bố ghi nhận đến hết năm 2018 có hơn 14,7 triệu người tham gia bảo hiểm xã hội, tăng 6,6% so với cùng kỳ năm trước.

Số thu bảo hiểm xã hội năm 2018 khoảng 223.000 tỉ đồng, đạt 99,36% dự toán Thủ tướng giao. Tổng số thu 3 quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đến hết năm 2018 đạt hơn 728.000 tỉ đồng, tương đương 31 tỉ USD.

Nguồn tiền khủng này đang được Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đầu tư vào trái phiếu chính phủ khoảng 620.800 tỉ đồng, đầu tư vào các ngân hàng thương mại 107.200 tỉ đồng.

Đối với khoản đầu tư vào các ngân hàng thương mại để lấy lãi, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam mua trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi 13.000 tỉ đồng và gửi tiền tại 5 ngân hàng thương mại lớn khoang 94.200 tỉ đồng.

Kiểm toán Nhà nước nhận định về cơ bản, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã đầu tư các quỹ bảo hiểm và phân bổ lãi đầu tư đúng quy định, đảm bảo an toàn và tăng trưởng của quỹ.

Trong năm 2018, số lãi dự thu từ hoạt động đầu tư của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam khoảng 42.700 tỉ đồng, đến thời điểm kiểm toán đã thu được khoảng 41.900 tỉ đồng.

Tuy vậy, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cũng gặp rủi ro khi sử dụng quỹ để đầu tư tài chính.

Cụ thể, với khoản đầu tư vào Công ty Cho thuê tài chính ALC II - Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam gặp rủi ro khi công ty cho thuê tài chính ALC II tuyên bố phá sản vào tháng 7-2018. Nhưng đến nay Công ty cho thuê tài chính ALC II vẫn nợ Bảo hiểm Xã hội Việt Nam hơn 1.600 tỉ đồng.

Chi trả lương cho cán bộ, nhân viên bảo hiểm mỗi năm hàng chục ngàn tỉ - Ảnh: L.B

Về khả năng cân đối các quỹ bảo hiểm, Kiểm toán Nhà nước cho biết trong năm 2018, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã chi khoảng 90.800 tỉ đồng quỹ hưu chí và tử tuất, kết dư quỹ đến cuối năm đạt gần 582.000 tỉ đồng.

Nhưng Bảo hiểm Xã hội Việt Nam vẫn lo đến năm 2032 quỹ này sẽ bội chi, và tới năm 2049 sẽ bị âm.

Với quỹ ốm đau, thai sản, năm 2018 quỹ thặng dư hơn 160 tỉ đồng, kết dư quỹ cuối năm khoảng 13.800 tỉ đồng. Dự báo đến năm 2026 quỹ cuối năm bắt đầu âm tiền.

Chỉ có một loại quỹ theo Bảo hiểm Xã hội Việt Nam sẽ hoạt động ổn định, không âm là quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. 

Năm 2018, thặng dư quỹ này khoảng 8.400 tỉ đồng, kết dư quỹ cuối năm khoảng 41.700 tỉ đồng và được dự báo sẽ hoạt động tương đối ổn định.

Năm 2018, số lượng người hưởng bảo hiểm xã hội hàng tháng khoảng 1,91 triệu người, tăng khoảng 107.000 người so với năm trước, với tổng tiền chi  khoảng 155.800 tỉ đồng, trong đó chi chế độ ốm đau và thai sản khoảng 26.200 tỉ đồng, chi chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp khoảng 700 tỉ đồng, chi lương hưu và chế độ tử tuất: 128.800 tỉ đồng.

Số dư quỹ bảo hiểm xã hội tính đến cuối năm 2018 khoảng 637.600 tỉ đồng, tăng 18,47% so với năm trước.

Tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế trong việc thu chi bảo hiểm những năm qua như tình trạng một số lao động có nhiều hơn 1 sổ bảo hiểm xã hội, nhiều trường hợp tham gia chưa đầy đủ bảo hiểm xã hội, BHYT, BHTN.

Kết quả thanh, kiểm tra chuyên ngành về đóng bảo hiểm xã hội, BHYT, BHTN từ tháng 1-2017 đến tháng 6-2019 phát hiện 105.095 lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm nhưng chưa tham gia hoặc tham gia thiếu thời gian.

Tình trạng nợ đọng, chậm đóng các quỹ bảo hiểm còn xảy ra ở hầu hết các tỉnh, thành phố, đến hết năm 2018 các doanh nghiệp nợ khoảng 10.100 tỉ đồng tiền bảo hiểm.

Năm 2018, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam dự chi trả lương, chế độ cho cán bộ, nhân viên khoảng 15.200 tỉ đồng, theo kết quả kiểm toán thực chi khoảng 10.100 tỉ đồng.

BẢO NGỌC