Người sử dụng ma túy lần đầu sẽ bị quản lý tại nhà trong 1 năm

Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, cục trưởng C04, thông tin tại hội nghị - Ảnh: THÂN HOÀNG

Ngày 24-12, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04), Bộ Công an tổ chức hội nghị cung cấp thông tin về Luật phòng, chống ma túy năm 2021.

Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, cục trưởng C04, cho biết thời gian vừa qua lực lượng chức năng đã quyết liệt triển khai nhiều kế hoạch, phương án phòng, chống tội phạm ma túy.

Tuy nhiên, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, là một nguy cơ an ninh phi truyền thống mang tính xuyên quốc gia. Ma túy thẩm lậu từ nước ngoài vào trong nước rất lớn, song chưa ngăn chặn ngay từ khu vực biên giới. Nước ta đứng trước nguy cơ trở thành địa bàn trung chuyển ma túy quốc tế.

Theo cục trưởng C04, Luật phòng, chống ma túy và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật xử lý vi phạm hành chính vừa được Quốc hội thông qua đã khắc phục được khó khăn, vướng mắc liên quan đến công tác phòng, chống ma túy, đặc biệt là công tác cai nghiện, đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

"Quy định của luật sát với thực tiễn, giúp cho công tác cai nghiện có hiệu quả, qua đó giảm nguồn "cầu" về ma túy" - thiếu tướng Viện nói.

Người sử dụng ma túy ngày càng gia tăng

Theo thống kê của Bộ Công an, tình hình người sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng gia tăng. Cụ thể, năm 2017 phát hiện hơn 128.000 người, năm 2018 phát hiện hơn 135.000 người, năm 2019 phát hiện hơn 143.000 người sử dụng trái phép chất ma túy.

Riêng năm 2020, do tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, các lực lượng dồn sức chống dịch, nhiều địa phương áp dụng giãn cách, các dịch vụ không thiết yếu như quán bar, vũ trường, karaoke, khách sạn không được hoạt động nên số lượng người sử dụng ma túy mới bị phát hiện tăng không đáng kể.

Tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, Người sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng gia tăng - Ảnh: C04 cung cấp

"Hình thức, địa điểm sử dụng đã thay đổi nhiều so với trước đây, người sử dụng ngày càng trẻ hóa và sử dụng ma túy tổng hợp ngày càng gia tăng. Nhiều đối tượng sử dụng ma túy tổng hợp "ngáo đá" gây ra các vụ thảm án đặc biệt nghiêm trọng, gây bất an, bức xúc trong nhân dân.

Trong khi đó, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định hiện hành chỉ bị xử phạt hành chính cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000-1.000.000 đồng nên không đủ sức răn đe, ngoài ra, không có biện pháp quản lý nào khác", thiếu tướng Viện chia sẻ.

Quản lý người sử dụng ma túy lần đầu để giảm ‘nguồn cầu’

Theo thiếu tướng Viện, vấn đề quản lý người sử dụng ma túy ngay từ lần đầu đã được đưa vào Luật phòng, chống ma túy năm 2021.

Đây là biện pháp phòng ngừa nhằm giúp người sử dụng trái phép chất ma túy không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của họ. Thời hạn quản lý là 1 năm kể từ ngày có quyết định quản lý của chủ tịch UBND cấp xã.

"Nhiều trường hợp sử dụng ma túy tổng hợp dẫn đến ngáo đá và gây ra các vụ thảm án nghiêm trọng khiến người dân sợ hãi. Trong khi đó, hành vi sử dụng ma túy chỉ bị xử phạt hành chính cao nhất 1 triệu đồng nên không đủ sức răn đe. Bởi thế việc đổi mới này nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý chặt người sử dụng trái phép chất ma tuý, từ đó làm giảm tỉ lệ người nghiện, giảm "nguồn cầu" về ma túy" - cục trưởng C04 phân tích.

Thiếu tượng Viện cho biết thêm, quản lý người sử dụng ma túy ngay từ lần đầu là biện pháp phòng ngừa, không phải xử phạt hành chính, nhằm giúp họ tránh xa ma túy. Công an cấp xã giúp UBND cùng cấp lập danh sách và chủ trì quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương.

Khoản 1 điều 22 của luật mới quy định, trường hợp phải xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể là người bị phát hiện sử dụng ma túy hoặc đang cai nghiện và người mà bị cơ quan chức năng có căn cứ cho rằng đang sử dụng ma túy. Để xác định một người thuộc trường hợp sử dụng trái phép chất ma túy hay không cần phải có kết quả xét nghiệm dương tính.

Kết quả xét nghiệm dương tính sẽ được gửi ngay đến chủ tịch UBND cấp xã nơi người đó cư trú để phục vụ việc quản lý. Nội dung quản lý gồm:

- Tư vấn, động viên, giáo dục để họ tránh xa ma túy;

- Xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể;

- Ngăn chặn người đó có hành vi gây rối trật tự.

Trung tá Hoàng Văn Hiều thông tin tại hội nghị - Ảnh: THÂN HOÀNG

Trung tá Hoàng Văn Hiều, phó trưởng Phòng 2 (C04), cho biết thêm, sau khi bị xử phạt hành chính, cơ quan chức năng sẽ lập hồ sơ quản lý đối với người sử dụng trái phép chất ma túy.

"Chủ tịch UBND cấp xã là người có thẩm quyền ra quyết định và tổ chức quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương. Tổ quản lý sẽ do công an cấp xã làm tổ trưởng, kết hợp với người có uy tín trong dòng họ để quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.

Tổ quản lý sẽ phân công trực tiếp cho một người làm nhiệm vụ động viên, tuyên truyền, giáo dục để người sử dụng trái phép chất ma túy nhận thức ra tác hại của ma túy; đồng thời giám sát để kịp thời phát hiện họ có tái phạm hay không.

Trong thời gian bị quản lý, nếu người sử dụng trái phép chất ma túy tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy thì cơ quan chức năng sẽ đưa đi xác định tình trạng nghiện.

Trường hợp kết luận bị nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ bị áp dụng các hình thức cai nghiện theo quy định. Trường hợp không nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ bị quản lý thêm một năm nữa, kể từ thời điểm có kết luận", trung tá Hiều phân tích.

Theo lãnh đạo C04, việc quản lý đối với người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ không công khai ở địa bàn cư trú, chỉ tổ công tác quản lý và gia đình người sử dụng trái phép chất ma túy biết. Trong thời gian quản lý, họ vẫn được quyền sinh hoạt, học tập và làm việc như bình thường.

THÂN HOÀNG