Thủ tướng băn khoăn khi dự án PPP đơn giá 150 tỉ đồng/km, đầu tư công 200 tỉ đồng

Thủ tướng chủ trì họp tại TP.HCM về dự án đường cao tốc Bắc - Nam - Ảnh: VGP

Ngày 5-2, sau khi kiểm tra công tác thi công các dự án cao tốc từ Khánh Hòa tới Đồng Nai, tại TP.HCM, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì họp kiểm điểm tiến độ dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2017-2020 trên các tuyến Nha Trang - Cam Lâm, Cam Lâm - Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây.

Mục tiêu 3.000km đường cao tốc tới cuối nhiệm kỳ

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết 4 dự án trên đến nay cơ bản vốn đã đủ, mặt bằng đã sạch, đất đá làm vật liệu đã có, vấn đề là tổ chức thực hiện sao cho hiệu quả nhất.

Các cơ quan cho hay đã rút ra được nhiều kinh nghiệm, lựa chọn các nhà thầu có đủ năng lực, thưởng - phạt hợp đồng công bằng. Địa phương tích cực vào cuộc giải phóng mặt bằng, nghiên cứu sửa đổi quy định theo hướng giao mỏ vật liệu cho nhà đầu tư, nhà thầu khai thác, đẩy mạnh phân cấp địa phương để có thể giải ngân hiệu quả 100.000 tỉ đồng, thực hiện mục tiêu 3.000km cao tốc tới cuối nhiệm kỳ.

Bày tỏ trăn trở khi trong 20 năm qua nước ta mới chỉ triển khai được trên 1.000km cao tốc, đầu tư công chậm trễ, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho hay trong bối cảnh đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, tổng số vốn đầu tư công cần hấp thụ trong năm 2022-2023 rất lớn, nếu không đổi mới tư duy, cách tiếp cận, cách làm, tổ chức thực hiện, giám sát, kiểm tra thì không thể hoàn thành nhiệm vụ, là lý do cần thiết để Thủ tướng trực tiếp tổ chức khảo sát "xuyên Tết, xuyên Việt" các dự án.

Từ thực tiễn khảo sát, những vấn đề khiến Thủ tướng băn khoăn là trong số 11 dự án thành phần, thì chỉ có tuyến Cao Bồ - Mai Sơn được hoàn thành; các dự án PPP có đơn giá bình quân 150 tỉ đồng/km, nhưng dự án đầu tư công bình quân là 200 tỉ đồng; các mỏ vật liệu xây dựng bị nâng giá, gây cạnh tranh, tiềm ẩn nguy cơ...

"Quy trình, thủ tục đúng, làm đúng nhưng giá vật liệu cao, không hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp, Nhà nước và nhân dân thì phải điều chỉnh. Các cơ quan phải nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền có biện pháp phù hợp tình hình", Thủ tướng nói.

Do đó, một số bài học được rút ra là phải giao nhiệm vụ đầu tư các dự án cho phù hợp, ai làm tốt nhất thì giao, phân cấp phân quyền đi đôi với tăng cường giám sát, kiểm tra; làm kỹ công tác chuẩn bị đầu tư; công tác giải phóng mặt bằng nhanh, gọn, đúng pháp luật; xử lý nguyên vật liệu cho đúng luật; tránh nhiều đơn vị thi công trên một tuyến đường...

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì họp kiểm điểm tiến độ dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2017-2020 - Ảnh VGP

Mỗi dự án đẩy nhanh tiến độ thêm một quý

Trên cơ sở đó, Thủ tướng yêu cầu các đơn vị liên quan tăng cường trách nhiệm, tất cả vì lợi ích quốc gia, dân tộc, của nhân dân. Tiến độ chung của các dự án phải đẩy nhanh hơn ít nhất một quý, tăng phối hợp thi công "3 ca 4 kíp", thực hiện đúng tiêu chuẩn, quy định, bám sát tiến độ.

Đảm bảo nâng cao chất lượng dự án, kiểm tra chặt chẽ từ nguyên vật liệu tới khâu thi công, gắn với tiết kiệm tối đa; nâng cao trách nhiệm của các cơ quan giám sát, kiểm tra, nghiệm thu, tránh làm xong hỏng hóc, phải xử lý cán bộ.

Để thực hiện hiệu quả, các địa phương cần làm tốt công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư, trên cơ sở cả hệ thống phải vào cuộc, vận động người dân, chăm lo đời sống người dân đã nhường mặt bằng cho dự án, đảm bảo nơi ở mới tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ.

Với việc xử lý các mỏ nguyên vật liệu, Thủ tướng giao các bộ ngành liên quan sửa đổi quy định, tiến hành thanh tra, kiểm tra, xử lý nếu có hiện tượng chủ mỏ nguyên vật liệu găm hàng, tăng giá, trục lợi; có hướng dẫn chung về chất lượng giá cả nguyên vật liệu.

Với các dự án thành phần đầu tư theo hình thức PPP, Thủ tướng cũng hoan nghênh việc đấu thầu giúp giảm 1.000 tỉ đồng so với dự toán, nên cần tiếp tục rà soát tính toán để giảm thêm chi phí.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu xây dựng nghị định về vấn đề thưởng phạt thi công hợp đồng liên quan đến đề xuất nhà đầu tư được xây dựng trạm dừng nghỉ; nghiên cứu, triển khai việc bán quyền khai thác tuyến đường đầu tư công theo tinh thần vừa làm vừa rút kinh nghiệm, làm từ ít đến nhiều; giải quyết ngay các đề xuất liên quan tới chi phí dự án, vấn đề kỹ thuật, thiết kế, thiết bị....

Đồng thời, nghiên cứu, đề xuất sửa quy định hiện hành để huy động tối đa các nguồn vốn từ bên ngoài nhà nước, hài hòa lợi ích, chia sẻ rủi ro giữa các bên, có thể qua thị trường chứng khoán, phát hành trái phiếu doanh nghiệp, vốn tín dụng, hợp đồng hợp tác kinh doanh và các nguồn hợp pháp khác.

N.AN