Ai có quyền đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự?

Người có quyền đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự được quy định tại Điều 50 Bộ luật tố tụng hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018). Cụ thể bao gồm:

1. Kiểm sát viên.

2. Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự và người đại diện của họ.

3. Người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự.

Như vậy, theo quy định pháp luật hiện hành, việc thay đổi người tiến hành tố tụng có thể do người tiến hành tố tụng tự mình từ chối tiến hành tố tụng hoặc có đề nghị thay đổi của những người có thẩm quyền do Bộ luật tố tụng hình sự quy định. Nếu có lý do do Bộ luật tố tụng hình sự quy định phải từ chối tiến hành tố tụng mà Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán. Hội thẩm, Thư ký Toà án không tự mình từ chối tiến hành tố tụng thì Kiểm sát viên, bị can, bị cáo, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự có quyền đề nghị thay đổi. Đây là một trong những quyền tố tụng quan trọng nhằm bảo đảm cho tố tụng hình sự được tiến hành một cách khách quan, vô tư, công bằng.

Trong số những người tiến hành tố tụng hình sự, Bộ luật tố tụng hình sự chỉ quy định Kiểm sát viên mới có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng. Quyền đó xuất phát từ vai trò. vị trí, chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của Kiểm sát viên, trong đó có chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự. Khi thực hiện chức năng đó, Kiểm sát viên có trách nhiệm phát hiện kịp thời những vi phạm của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, áp dụng những biện pháp do Bộ luật tố tụng hình sự quy định để loại trừ việc vi phạm pháp luật của những cơ quan hoặc cá nhân đó.

Khi xét thấy có căn cứ do Bộ luật tố tụng hình sự quy định, Kiểm sát viên có quyền yêu cầu Thủ trưởng Cơ quan điều tra thay đổi Điều tra viên, đề nghị Chánh án Toà án thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Toà án.

Có nhiều người tham gia tố tụng để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình trước các cơ quan và những người tiến hành tố tụng hình sự. Bộ luật tố tụng hình sự không quy định tất cả mà chỉ quy định một số người nhất định có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng. Đó là bị can, bị cáo, người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự và người đại diện hợp pháp của họ. Những người tham gia tố tụng như: người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, người làm chứng, người giám định, người phiên dịch không có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng.

Quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng có thể được thực hiện ở bất kỳ thời điểm nào trong tố tụng hình sự trước khi Hội đồng xét xử bắt đầu xét hỏi tại phiên toà. Bộ luật tố tụng hình sự đồng thời cũng quy định cụ thể thẩm quyền và trình tự giải quyết đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng.

Trên đây là nội dung tư vấn về người có quyền đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Để hiểu chi tiết vấn đề này, bạn vui lòng tham khảo thêm tại Bộ luật tố tụng hình sự 2015.

Trân trọng!