Toà xử dưới khung hình phạt đối với bị cáo

Khi xây dựng các cấu thành tội phạm cụ thể được quy định trong Bộ luật Hình sự, các nhà làm luật đã dự liệu và quy định loại và mức hình phạt áp dụng cho từng loại tội cụ thể. Tuy nhiên trong thực tế, người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ, nếu Toà án tuyên cho họ một hình phạt ở mức thấp nhất của khung hình phạt thì hình phạt đó vẫn còn quá nghiêm khắc. Trong trường hợp này, luật cho phép Toà án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt hoặc chuyển sang một hình phạt khác thuộc loại nhẹ hơn quy định của Bộ luật Hình sự. Quy định này được quy định tại Điều 47 Bộ luật Hình sự năm 1999: “Khi có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ quy định tại Khoản 1 Điều 46 của bộ luật này, Toà án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt mà điều luật đã quy định nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật; trong trường điều luật chỉ có một khung hình phạt hoặc khung hình phạt đó là khung hình phạt nhẹ nhất của điều luật, thì Toà án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hoặc chuyển sang một hình phạt khác thuộc loại nhẹ hơn”. Như vậy, quyết định hình phạt nhẹ hơn được quy định tại Điều 47 Bộ luật Hình sự là một trường hợp quyết định hình phạt giảm nhẹ đặc biệt. Tính chất đặc biệt của trường hợp này là ở chỗ: Do bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ được quy định tại Khoản 1 Điều 46 Bộ luật Hình sự (có 18 tình tiết), nên Toà án có thể không lựa chọn và tuyên một hình phạt cho bị cáo trong giới hạn của khung hình phạt cho phép mà Toà án có thể tuyên một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt hoặc chuyển sang một hình phạt khác nhẹ hơn. Trong trường hợp vụ án anh nêu, bị cáo phạm tội “cố ý gây thương tích” được truy tố, xét xử theo Khoản 3 Điều 104 Bộ luật Hình sự, có khung hình phạt từ 5 -15 năm. Vì bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ nên Toà án áp dụng Điều 47 Bộ luật Hình sự xử bị cáo 4 năm tù, tức là xử bị cáo khung hình phạt tại Khoản 2 Điều 104 Bộ luật Hình sự; có khung hình phạt từ 2 - 7 năm tù. Tuy nhiên, Toà án áp dụng Điều 47 Bộ luật Hình sự và xử mức án nhẹ đối với bị cáo nhưng người bị hại vẫn có quyền kháng cáo đề nghị cấp phúc thẩm xem xét lại vụ án. Toà án cấp phúc thẩm sẽ căn cứ vào đơn kháng cáo của người bị hại để xem xét lại vụ án để việc xét xử đúng quy định của pháp luật.