Các dấu hiệu cơ bản của tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy

Theo quy định của pháp luật thì Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy được pháp luật quy định như sau:

1. Các dấu hiệu thuộc về chủ thể của tội phạm

Chủ thể của tội phạm này không phải là chủ thể đặc biệt, nhưng chỉ những người điều khiển các phương tiện giao thông đường thủy mới là chủ thể của tội phạm này.

Người điều khiển các phương tiện giao thông đường thủy là người trực tiếp điều khiển phương tiện như: tàu, thuyền có động cơ; bè mảng; các cấu trúc nổi được sử dụng vào mục đích giao thông, vận tải hoặc kinh doanh dịch vụ trên đường thủy nội địa.

Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này, vì tội phạm này được thực hiện do vô ý hoặc không có trường hợp nào là tội đặc biệt nghiêm trọng.

2. Các dấu hiệu thuộc về khách thể của tội phạm

Khách thể của tội phạm này là trật tự an toàn giao thông đường thủy. Đường thủy nội địa là luồng, âu tàu, các công trình đưa phương tiện qua đập, thác trên sông, kênh, rạch hoặc luồng trên hồ, đầm, phá, vùng, vịnh, ven bờ biển, ra đảo, nối các đảo thuộc nội thủy của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức quản lý, khai thác giao thông vận tải (khoản 4 Điều 3 Luật giao thông đường thủy nội địa).

Đối tượng tác động của tội phạm này chính là phương tiện giao thông đường thủy gồm: tàu, thuyền và các dấu trúc nổi khác, có động cơ hoặc không có động cơ chuyên hoạt động trên đường thủy nội địa.

3. Các dấu hiệu thuộc về khách quan của tội phạm

a) Hành vi khách quan

Người phạm tội này đã có hành vi vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy.

Vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy là không chấp hành hoặc chấp hành không đầy đủ các quy định an toàn giao thông đường thủy. Ví dụ: khoản 1 Điều 36 Luật giao thông đường thủy nội địa quy định: thuyền trưởng, người lái phương tiện khi điều khiển phương tiện hoạt động trên đường thủy nội địa phải tuân theo quy tắc giao thông và báo hiệu đường thủy nội địa quy định tại Luật này. Nếu người điều khiển phương tiện giao thông đường thủy vi phạm các quy định trên là hành vi vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy.

Việc xác định hành vi vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy phải căn cứ vào Luật giao thông đường thủy nội địa.

b) Hậu quả

Hậu quả là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này. Nếu hành vi vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy mà chưa gây thiệt hại cho tính mạng hoặc chưa gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác thì chưa cấu thành tội phạm, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 của điều luật.

Cũng như đối với các quy định tại Điều 202 và 208 Bộ luật hình sự trong khi chưa có hướng dẫn chính thức, có thể căn cứ vào Nghị quyết số 02/2003/NQ-HĐTP ngày 17-4-2003 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao để áp dụng đối với trường hợp gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe, tài sản của người khác do hành vi vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy gây ra, vì thiệt hại cũng là hậu quả trực tiếp do hành vi vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy gây ra.

c) Các dấu hiệu khách quan khác

Ngoài hành vi khách quan, đối với tội vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy, nhà làm luật quy định một số dấu hiệu khách quan khác là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm như: phương tiện giao thông đường thủy (tàu, thuyền và các cấu trúc nổi khác, có động cơ hoặc không có động cơ chuyên hoạt động trên đường thủy nội địa). Mỗi loại phương tiện lại có quy định riêng.

Ví dụ: phương tiện thô sơ là phương tiện không có động cơ chỉ di chuyển bằng sức người hoặc sức gió, sức nước. Bè là phương tiện được kết ghép lại bằng tre, nứa, gỗ hoặc các vật nổi khác để di chuyển hoặc dùng làm phương tiện vận chuyển tạm thời trên đường thủy nội địa.

4. Các dấu hiệu thuộc về chủ quan của tội phạm

Người phạm tội vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy thực hiện hành vi là do vô ý (vô ý vì quá tự tin hoặc vô ý vì cẩu thả).