Thi hành án phạt tù có thời hạn thực chất là tước một số quyền tự do của người bị kết án, cách ly người đó khỏi môi trường xã hội bình thường. Chung thân là hình phạt tù không thời hạn, có nghĩa là người bị kết án sẽ phải lao động, học tập, cải tạo gần như là suốt cả cuộc đời của mình ở trong trại giam.
Tại một số quốc gia không còn án tử hình thì chung thân là hình phạt cao nhất, nghiêm khắc nhất. Ở nước ta, theo chính sách nhân đạo của Nhà nước, người bị kết án chung thân có thể được thả tự do, thời gian sớm hay muộn là tuỳ thuộc vào việc người đó có nghiêm chỉnh chấp hành án phạt tù hay không. Việc xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù được thực hiện vào các dịp: Ngày giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước (30/4), ngày Quốc khánh (2/9) và tết Nguyên đán. Đối với những trường hợp đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù mà trong năm đó lại lập công hoặc mắc bệnh hiểm nghèo thì việc đề nghị giảm thời hạn chấp hành án phạt tù không phụ thuộc vào thời điểm này.