Nguyên tắc thế chấp tàu biển Việt Nam lần đầu tiên được ghi nhận tại Bộ luật Hàng hải 2005 và nội dung này tiếp tục được sửa đổi, bổ sung qua các quy định sau này nhằm đáp ứng nhu cầu hoàn thiện pháp luật quốc gia và hội nhập kinh tế quốc tế.
Xuất phát từ tầm quan trọng của lĩnh vực hàng hải cũng như việc định đoạt quyền tài sản liên quan đến tàu biển, Bộ luật Hàng hải đã dành một điều luật cụ thể về nội dung thế chấp tàu biển Việt Nam. Thế chấp tàu biển là việc chủ tàu dùng tàu biển thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự đối với bên nhận thế chấp và không phải chuyển giao tàu biển đó cho bên nhận thế chấp. Đồng thời, theo tinh thần của Luật thì chủ tàu có trách nhiệm thực hiện việc đăng ký thế chấp tàu biển theo các quy định của pháp luật về giao dịch bảo đảm và đăng ký giao dịch bảo đảm. Khi thực hiện thế chấp tàu biển, các bên phải tuân thủ đúng nguyên tắc thế chấp tàu biển Việt Nam.