Nhiệm vụ, quyền hạn điều tra của Bộ đội biên phòng là quy định được ghi nhận lần đầu tiên tại Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự năm 1989 do Hội đồng Nhà nước ban hành.
Biên giới là một vùng lãnh thổ đặc biệt, là ranh giới xác định lãnh thổ quốc gia. Biên giới nước ta gồm biên giới trên bộ, biên giới trên biển, biên giới vùng trời và biên giới lòng đất. Đây là vùng tiếp giáp giữa nước ta với một nước khác nên tình hình tội phạm vô cung phức tạp, đặ biệt là các tội phạm về ma túy, mua bán người,....
Do đó, cần có một lực lượng đồn trú tại vùng biên giới để kịp thời phát hiện, tiếp nhận điều tra trấn áp tội phạm, cũng như kịp thời thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền biết để kịp thời điều động lực lượng tiếp nhận giải quyết.
Bộ đội Biên phòng Việt Nam là một thành phần của Quân đội Nhân dân Việt Nam thực hiện nhiệm vụ tại vùng biên giới, làm nòng cốt, chuyên trách quản lý, bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh, trật tự biên giới quốc gia trên đất liền, các hải đảo, vùng biển và tại các cửa khẩu theo phạm vi nhiệm vụ do pháp luật quy định và là một lực lượng thành viên trong khu vực phòng thủ tỉnh, huyện biên giới.